Het normale gebit

Wanneer een cavia geboren wordt is het permanente gebit al aanwezig en de cavia wisselt dus niet. De cavia kan dan ook al direct vast voer eten. Het normale gebit van een cavia bestaat uit 4 snijtanden en 16 kiezen welke gedurende het hele leven doorgroeien. De snijtanden groeien wel 6-8 cm per jaar. Het is dus erg belangrijk dat de tanden goed op elkaar afslijten. De cavia knaagt om zijn snijtanden op de juiste lengte, om ze scherp te houden en om ze beitelvormig te houden. De beitelvorm ontstaat omdat de voorzijde van de tand door een glazuurlaag harder is dan de achterzijde van de tand. De lengte van de bovensnijtanden is ongeveer 6-9 mm, die van de ondersnijtanden 10-12 mm.

De cavia knaagt met zijn snijtanden in een verticale beweging en kauwt met de kiezen in een horizontale beweging. Het voer wordt vermalen door de scherpe harde glazuurrichels van de kiezen.

Door diverse oorzaken kunnen er problemen ontstaan met de natuurlijke afslijting van tanden en kiezen met allerlei complicaties tot gevolg.

Het afwijkende gebit

Symptomen van een gebitsprobleem bij de cavia kunnen zijn:

• wel willen eten, maar niet kunnen. De cavia gaat vaak naar de etensbak zonder succes.
• algeheel ziek zijn
• slecht vacht hebben
• tandenknarsen
• speekselen
• vermageren
• het voer wel opnemen, maar niet weg kunnen krijgen (kiesprobleem)
• alleen zacht voer willen eten
  
  
  

afwijkende afslijting snijtanden

Wanneer u een gebitsprobleem bij uw cavia verwacht is het verstandig om het gebit gelijk te laten beoordelen door uw dierenarts. De dierenarts kan op een snelle en weinig belastende manier de tanden en kiezen controleren.

Oorzaken  van gebitsproblemen bij de cavia:

• te kort aan vitamine C: Door een te kort aan vitamine C (zie voeding) kan het kaakgewricht pijnlijk worden en de kaakspieren minder sterk. De cavia wil niet meer eten omdat dit hem pijn doet. Wanneer het te kort aan vitamine C langer bestaat zal een afwijkende slijtage plaatsvinden van de kiezen doordat de onderkaak niet meer stevig tegen de bovenkaak wordt getrokken. Hierdoor kunnen haken op de kiezen ontstaan en kunnen de voorste kiezen zelfs een brug vormen over de tong waardoor eten niet meer mogelijk is. Ook zullen zowel tanden als kiezen minder stevig verankerd zitten in het bot waardoor scheefstand van tanden kan ontstaan.

• trauma aan de tand: Wanneer de tand door trauma afbreekt kan de tand verkeerd en scheef terug groeien waardoor een afwijkende stand ontstaat. De tand kan ook helemaal niet meer terug groeien waardoor de tegenoverliggende tand niet meer afslijt.

• trauma aan het kaakgewricht: Het kaakgewricht kan uit de kom raken door te hardhandig vastpakken, door onderling vechten, door botsen of vallen. Soms zelf al door zonder verdoving de kiezen te knippen. De onderkaak zit niet meer stabiel in het kaakgewricht en er ontstaat een scheve stand van tanden en kiezen. De luxatie van het kaakgewricht is niet te herstellen middels operatie. De natuur zal binnen enkele weken een nieuw funktioneel gewricht vormen. Het is uiteraard van het grootste belang dat de cavia in de tussentijd gedwangvoederd wordt met vloeibaar voedsel!

• abces aan de kaak: Een abces kan zich ontwikkelen door een ontsteking van een tand- of kieswortel wat kan ontstaan door een breuk of door losse tanden. Dit laatste wordt vaak veroorzaakt door vitamine C tekort. Een abces aan de kaak openbaart zich meestal als een groeiende bult. De cavia zal minder goed eten en minder actief zijn. Het abces zal geopend en gedraineerd worden en we gaan op zoek naar de mogelijke onderliggende oorzaak (de tand of kies).

• aangeboren afwijkende stand van de tanden: Er zijn ook cavia's die al vanaf geboorte een afwijkende stand hebben van de snijtanden of kiezen. Dit wordt dan gezien als een speling van de natuur en is niet gebaseerd op een onderliggend probleem

Wat is de behandeling van te lange of misvormde snijtanden?

Wanneer de tanden van de cavia niet goed op elkaar afslijten kunnen te lange of misvormde tanden ontstaan. Omdat de tanden van een cavia hun hele leven lang doorgroeien levert dit al snel problemen op. Om problemen te voorkomen en om eventueel de stand te corrigeren is een behandeling noodzakelijk.

• knippen van de snijtanden: Het knippen van de snijtanden is een snelle methode maar wordt toch om meerdere redenen als min of meer dieronvriendelijk betiteld; de tand kan splijten, het knippen is pijnlijk en geeft stress, de afgeknipte tanden zijn scherp en kunnen de tong en lip beschadigen en door de kracht kan de tandkas beschadigd raken. Daarnaast is knippen een tijdelijke oplossing. Wanneer men toch besluit te knippen, let dan op dat de tanden niet te kort worden geknipt: bovensnijtanden 6-9 mm, ondersnijtanden 10-12 mm. Het knippen wordt wel geadviseerd bij trauma waarbij een tand tijdelijk ingekort wordt om de getraumatiseerde tand de tijd te geven om op lengte te komen. We adviseren dan wel dit onder sedatie te doen.
• slijpen van de snijtanden: Het slijpen van snijtanden wordt gedaan met een watergekoelde hoge snelheidsboor onder verdoving. De druk die hierbij op de tand wordt uitgeoefend is minimaal. Ook hier geldt dat de tand niet te kort moet worden geslepen. Slijpen komt ook in aanmerking bij tijdelijk te korte tanden door bijvoorbeeld trauma.

• trekken van de snijtanden: Het trekken van de snijtanden bij de cavia komt veel minder voor dan bij het konijn. De cavia heeft namelijk niet zoals het konijn een erfelijk te lange onderkaak of verkregen standsafwijkingen door calcium tekort. Snijtanden trekken we alleen bij de cavia wanneer er een ontstoken tand is die niet meer uitgroeit of bij een wortelabces. De tegenover liggende tanden kunnen dan beter getrokken worden. Een cavia kan zich prima redden zonder snijtanden, al zal zijn hooi en groenvoer in kleinere hapklare porties moeten worden aangeboden. Uiteraard gebeurt het trekken van tanden onder algehele verdoving.

Wat is de behandeling van haken op de kiezen?

Wanneer er haken op de kiezen zijn ontstaan zullen deze onder verdoving geknipt en geslepen worden. Het is belangrijk om te weten dat de haken soms na enkele weken al terug kunnen komen. Een goede en frequente inspectie door de eigenaar is dan ook van het grootste belang.