Wat zijn anaalklieren en wat is hun functie?

Iedere hond heeft twee anaalklieren aan weerszijden van de anus. De anaalklieren bevatten een sterk ruikende, zoniet stinkende, vloeistof die qua kleur en consistentie erg kan verschillen.  De kleur varieert van lichtgeel tot donkerbruin/bijna zwart en de consistentie van zeer vloeibaar tot stopverf-achtig. De anaalklieren hebben hun opening in de anus.

Onder normale omstandigheden worden de anaalklieren geleegd wanneer de hond zijn ontlasting doet. Zo krijgt iedere keutel die de hond verlaat de specifieke geur mee van deze hond wat een signaal- en markeerfunctie heeft voor andere honden. Ook kunnen de anaalklieren geleegd worden ter waarschuwing of in geval van stress.

Wat gebeurt er als de anaalklieren onvoldoende geleegd worden?

Wanneer de anaalklieren onvoldoende geleegd worden kan de inhoud in de klier zich ophopen. Dit geeft vaak jeuk en irritiatie en de hond kan gaan schuren met het achterwerk over de grond; het zgn. sleetje rijden. De hond zal ook frequent onder de staart likken en bijten.

Wat is de oorzaak van de onvoldoende lediging van de klieren?

Oorzaken voor het onvoldoende ledigen van de klieren zijn:

  • indikking van de inhoud die hierdoor moeilijker passeert
  • te nauwe afvoerkanalen
  • periode van diarree waardoor de mechanische lediging onvoldoende plaats vindt
  • afwijkende anatomische bouw van klier en afvoerkanaal

Wat is de behandeling van een overvulde anaalklier?

Wanneer een anaalklier slechts overvuld is is het meestal voldoende om deze, al dan niet door de dierenarts, uit te knijpen. Hierbij wordt manueel de inhoud geleegd en is het probleem meestal over.

Welke complicaties kunnen optreden wanneer de anaalklieren zich onvoldoende legen?

Door de ophoping van anaalklierinhoud kan de anaalklier snel ontstoken raken. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de uitgebreide bacterieflora in het anale gebied. We spreken dan van een anaalklierontsteking. Wanneer de ontstoken inhoud zich ophoopt in de anaalklier spreken we van een anaalklierabces:

Anaalklierontsteking

De anaalklier is verdikt, heeft vaak een bloederige, purulente inhoud en geeft veel pijn en jeuk. De hond likt en bijt onder de staart en kan daarbij erg piepen. Het legen van de anaalklieren is hier niet voldoende; meestal moet de klier gespoeld worden en zal er een antibioticum en een pijnstiller worden gegeven.

Anaalklierabces

Vanuit een anaalklierontsteking kan een anaalklierabces ontstaan wanneer de ontstoken inhoud zich in de klier ophoopt. Zo ontstaat een holte gevuld met pus en bloed en dit geeft veel pijn en jeuk. Meestal breekt het abces uit zichzelf door en zal er een hoeveelheid pus en bloed vrij komen. De ergste pijn en irritatie is daarmee vaak verdwenen en de rest-infectie kan met een antibioticum en eventueel spoelen worden aangepakt. Soms is het noodzakelijk om het abces onder verdoving te openen en te spoelen.

20150908 133410Anaalklierabces van de rechter klier (witte cirkel)

20150908 133410 1


Kunnen anaalklieren ook verwijderd worden?

Anaalklieren kunnen verwijderd worden en dit gebeurt met name bij honden die frequent volle anaalklieren hebben en om die reden vaak naar de dierenarts moeten. Het verwijderen van anaalklieren is niet zonder risico; in het gebied waar geopereerd worden lopen belangrijke zenuwen en bloedvaten. Een van de complicaties van de ingreep is het ontstaan van incontinentie. Gelukkig treedt deze complicatie zelden op, maar zal altijd in in de afweging wel of niet opereren moeten worden meegenomen.